Ég elska bókmenntagagnrýnendur með ljótar tennur

1. kafli

Blaðamennskan er undirstaðan, þá meina ég dagblöð, (netið hefur enn ekki tekið við sem afl sem mark er algjörlega takandi á, en það mun gerast) og á blaðamennskunni byggir allt annað í fjölmiðlum; tímarit voru sterk en eru í dag tímaskekkja (seljast illa) fyrir utan Séð & Heyrt sem fólk mun elska að elska í nokkurn tíma í viðbót (þótt ekkert sé blóðið lengur á tönnunum í þeim kjaftinum) enda finnst fólki fátt skemmtilegra en að gera grín að því sem það í laumi líkar best við.

Í dag er sjónvarp með yfirburði - stutt og snaggaraleg umfjöllun (ágæts fólks oftast) þar sem þú sérð þann sem talar og getur og munt dæma hann út frá útliti, hegðun og framkomu. Engu skiptir hversu dagblöð eru langt á undan í umfjöllun sinni - enginn tekur eftir neinu að ráði fyrr en Kastljós er búið að nappa - eða fá lánað (án leyfis?) - umfjölluninna. Útvarp er bíll á ferð, Siggi Hlö og góðar stundir inn á milli á Tvennunni og Gufunni. Rokkstöðvar búnar að vera.

2. kafli (útúrdúr)

Kynin eru ólík enda ekki úr sama efni ... ? Útilokum ekki efnafræði þótt sjálfur hafi ég valið eðlisfræði í Flensborg. Það skemmtilegasta við kynin er hversu ólík þau eru. Það er skemmtilegt. En kemur fjölmiðlum ekkert við. Þess vegna er svigi utan um orðið útúrdúr.

3. kafli

Síðast þegar ég leit upp úr moldinni blasti við mér að glæpasögurnar væru nú orðnar sú hámenning sem lágmenningin (ég hata að elska þessi tvö orð) eitt sinn var; og hámenningin orðin að lágmenningunni, eða öllu heldur afþreyingunni, sem stundum er ágæt.

Þegar hámenningin og lágmenningin skiptu um stöðu tóku fáir eftir því. En ef við létum hámenninguna og lágmenninguna mætast á miðri leið og reyndum að sameina þær eins og sveitafélögin myndi samfélagið fara á hliðina og svo á hvolf. Trébílar skjóta upp kollinum og skreyta baðherbergið eins og gular húsflugur og ég er að reyna að vera eins og Gyrðir.

4. kafli

Fólk smjattar í tengslum við útlit - allskonar útlit; það má smjatta - en það er viðbjóðslegt að smjatta (fólk getur ekki án fjölmiðla verið en gæti mögulega þraukað án bóka). Það sem fólk segir og skrifar er á þeirra eigin ábyrgð og útlit þess er málinu alls óviðkomandi (nema þú sért í sjónvarpsþætti).

Bókmenntagagnrýnendur með ljótar tennur (það er eitthvað við það sem ég fíla í botn) eða þáttastjórnendur í yfirvigt ættu ekki að vera gagnrýndir fyrir það. Frekar fyrir það sem þau segja, sé ástæða til þess. Og líka vera hrósað fyrir það sem þau segja, einnig ef ástæða er til þess. Annars ætti fólk bara að halda kjafti.

Menningarheimur Íslands er úthverfi Hollywood og Arnalds og Yrsu og allir mega leggja orð í belg á meðan það er fátt þar á bak við nema niðurrif og útlitspælingar. Enginn má segja neitt nema hann sé með fallegar og skjannahvítar tennur eða álíka heilbrigður í útliti og æskan hans Hitlers.

Við bíðum eftir flóðinu.

Ps: Ég er einn áttatíu og átta og hálfur og borða ekki morgunmat.

Svanur Már Snorrason, fyrrverandi knattspyrnuþjálfari hjá Val

Ólafsvík - Austin - og ég heiti Svanur

1. Móseaðgreiningin, hjá Jan Assman, er í grófum dráttum sú að gyðingar, Ísraelsmenn, aðgreina sig frá öðrum, greina trú sína sem hina einu sönnu, hina algildandi sannleikstrú; þeir eru hinir útvöldu - guðs útvalda þjóð. Eingyðistrú tekur smám saman við af fjölgyðistrú og það umburðarlyndi sem var minnkar eða hverfur. Hinir útvöldu voru Ísraelsmenn og þeir stunda trúboð. Móseaðgreiningin gerist á löngum tíma, hún er vissulega kennd við Móse, en er þó ekki bundin honum algjörlega sem sögulegri persónu. Þessi mikla breyting frá fjölgyðistrú til eingyðistrúar, sem er mjög mikilvægur atburður, eða atburðir, í sögunni og skilgeinir að miklu leyti þá veröld sem við búum í, kannski meira en margt annað, byggist á aðgreiningu, kröfu - aðgreiningu á svokallaðri sannri trú og falskri trú. Eingyðistrúin byggist á þeirri algjöru kröfu að hún sé rétta trúin, sem byggist á algildum og/eða útilokandi sannleika. Þar er stillt upp sem andstæðum sönnum guði og fölskum guði, trú og vantrú, þekkingu og vanþekkingu, sannri kenningu og falskri kenningu. Áðurnefnt umburðarlyndi fjölgyðistrúarinnar minnkar eða hverfur og harka og ofbeldi í tengslum við trúboð, trúarskoðanir, fæirst í aukana. Eftir að Móseaðgreiningin er orðin til kemur sama krafa frá öðrum, fleiri, trúarbrögðum, ekki bara gyðingum, heldur til dæmis kristni og Búddisma.

2. Frá því að hinar svokölluðu miðaldir runnu sitt skeið og fram á nítjándu öldina var smám saman tekið að gera meiri og skýrari greinarmun á þeim sögum sem voru skáldaðar og öðrum sem áttu að segja frá raunverulegum atburðum.
Greinarmunurinn þróaðist í framhaldi af því að Evrópumenn tóku að aðhyllast þá trú að tilveran fylgdi óbreytanlegum náttúrulögmálum sem settu því algjör mörk hvað gæti gerst og hvað gæti ekki gerst og þannig urðu skilin skarpari milli raunveruleika og óraunveruleika.
Á sama tíma verður skáldsagan til sem viðurkennd og meðvituð, og mjög vinsæl listgrein, fólst það í að semja sögu með atburðum sem ekki hefðu gerst. Söguhyggjan kemur með ný sjónarmið á menningu og sögu og meiri áhersla lögð á afstæði menningar.
Sannleikurinn er afurð þess hóps og menningar sem setur fram hugmyndir um hann og saga mannkyns er ekki ein samfelld þróun heldur margvísleg svið ólíkra birtingarmynda menningar.
Johann Herder gagnrýnir hið hefðbundna sjónarhorn sem var einkennandi sem tilbúning sagnfræðinga nútímans. Hugmynd um eina heildstæða menningu eða þá innstu þrá mannsins er hafnað, engin menning ósvikin, menning er afurð. Hugmyndalegur grunnur að fjölmenningu er þarna settur fram.
Menning hefur ekki náð einhverjum hápunkti og mun ekki gera það - þetta er afstætt. Smekkur er það líka, hann tengist ólíkri hugsun og ólíkum svæðum , aðstæðum og menningu og lofti, hita, kulda.

3. Gagnvirka myndin er með tengsl og samskipti viðfangsefnis og þess er gerir myndina, í brennidepli. Sá sem gerir myndina getur breytt viðfangsefninu og haft mikil áhrif á framvindu hennar og eðlilega geta vaknað í kjölfarið siðferðilegar spurningar - gagnrýni í tengslum við að taka hluti/viðtöl úr samhengi. Í slíkum myndum eru viðtöl algeng og þeir sem í þeim eru búa gjarnan yfir sjálfsforræði.
Sjálfhverfa myndin er þannig að miðillinn og eiginleikar textans eru í forgrunni og það að setja fram „raunveruleikann“ er málið - tengsl áhorfenda og kvikmynda í forgrunni.
Skýringarmyndin, er útskýring, ekki könnun. Viðtöl fyrst og fremst notuð til að styðja við almennu útskýringu myndarinnar, þarna er að finna alvitran sögumann, eða rödd hans, og niðurstaðan er fyrirfram ákveðin. Sögulegar heimildarmyndir og náttúrulífsmyndir eru oftast í þessum flokki.
Könnunarmyndin er eins og ákveðið sjónarhorn, sjónarhorn flugunnar á veggnum. Fólkið sem vinnur að myndinni lætur eins lítið fyrir sér fara og hafa eins lítil áhrif og hægt er. Hér er oftar fjallað um samtíma en sögulegt efni. Langar tökur algengar og hljóð og mynd tekið upp samtímis.
Africa United er gagnvirk mynd, leikstjórinn sýnilegur, sem og átök milli fótboltamannanna. Meðlimir eru innflytjendur sem vinna láglaunastörf, eða atvinnulausir. Líf þeirra mótað af baráttu innflytjenda á nýjum stað - tungumálavandræði, yfirvöld, peningamál. Fótboltamennirnir trúa að ef þeim gangi vel í boltanum muni það hafa góð áhrif á líf þeirra.
Í myndinni er áhersla á jákvæðu hliðarnar. Skemmtileg mynd, en tekur tæpast á vandamálum fjölmenningar, t.d. ekki komið inná rasisma.

4. Samkvæmt grein Kristínar og Unnar Dísar er fjölmenning á Íslandi falin í því að tungumál er lykilatriði í aðlögun. Sett hefur verið fram gagnrýni á að fé til tungumálakennslu sé ekki nægjanlegt, og eigi að vera meira. Margir útlendingar vilja meira en 150 klukkustunda íslenskukennslu sem útlendingar fá án þess að greiða fyrir.
Útlendingar eru oft skilgreindir; pólverjar sterkir vinnumenn, asíubúar kurteisir, og fjölmenningu er hampað á fánadögum, en flestir innflytjendur eru í láglaunavinnu.
Fjölmenning er jákvætt, lýðræðislegt, hugtak sem felur í sér viðurkenningu á margbreytileika og ólíkum viðhorfum, að uppruni sé auður heildinni til hags.
Einangrun þjóðfélagshópa og kúgun valdalausra einstaklinga innan þeirra – t.d. kvenna undir fargi feðraveldis – á lítt skylt við fjölmenningu og það umburðarlyndi sem hana einkennir, því slík einangrun byggist á ótta. Á ótta þeirra sem eru einangraðir við vald þeirra sem kúga þá, og ótta þeirra sem hafa orðið öfgafullri pólitískri rétthugsun að bráð og hafa þess vegna ekki dug í sér til að verja þær hugsjónir er mannréttindi og jafnrétti byggjast á í flestum samfélögum.
Fjölmenning er hugmyndafræði sem felur í sér að í margbreytilegum samfélögum þurfi virk samskipti milli menningarhópa, að meðlimir ólíkra menningarhópa njóti sama réttar og hafi sömu möguleika; allir einstaklingar séu álitnir jafnir og að valdaskipting samfélagsins sé óháð uppruna og/eða menningu.