Bókavörðurinn
og rithöfundurinn Brigitte Bjarnason segir
Þjóðverja spennta fyrir íslensku álfatrúnni, en hún hefur
nýverið gefið út bók um það efni. Brigitte kynntist ástinni á
Íslandi og segir samfélagið hér barnvænt, sérstaklega á
landsbyggðinni.
„Ég
er fædd árið 1959 í þýsku
hafnarborginni Hamborg,“ segir Brigitte Bjarnason sem kom fyrst til
Íslands árið 1982 sem skiptinemi og dvaldi hér í ár. Sú dvöl
var örlagarík, því þá kynnstist hún manninum sínum, Jónasi
Pétri Bjarnasyni, og þar með varð tenging hennar við Ísland
varanleg - ástin tryggði hana.
Brigitte
segir að ástæðan fyrir því að hún valdi Ísland fyrir
skiptinám sitt hafi verið frekar einföld: “Ég verð að
viðurkenna að Ísland var númer tvö hjá mér,” segir hún og
hlær. “Mig langaði að fara sem skiptinemi til Nýja-Sjálands,
en það gekk ekki eftir, þannig að Ísland varð fyrir valinu, og
ég sé svo sannarlega ekki eftir að hafa farið til Íslands. En
fyrst og fremst var ástæðan fyrir áhuga mínum á þessum tveimur
löndum sú að mig langaði að fara til lands sem væri nær
örugglega mjög ólíkt Þýskalandi – mig langaði að prófa
eitthvað öðruvísi. Þegar til Íslands kom
bjó ég í tíu mánuði á bóndabæ fyrir norðan, í
Arnarneshreppi, og svo dvaldi ég í tvo mánuði í Reykjavík. Þá
fór ég aftur til Þýskalands, en þar sem ég hafði kynnst Jónasi
varð sú dvöl stutt og eftir nokkra mánuði flutti ég aftur til
Íslands - í sömu sveit fyrir norðan - en bjó nú á öðrum bæ.
Svo giftumst við Jónas og eignaðumst stelpuna okkar. En Jónasi
langaði að prófa að búa í Þýskalandi og þangað fluttum við.
Við bjuggum í sjö ár í Hamborg og strákarnar okkar tveir
fæddust þar. En svo kom að því að
okkur langaði að flytja til Íslands, og síðan árið 1992 hefur
fjölskyldan búið hér á landi. Fyrst bjuggum við í Neskaupstað,
en síðar einnig á Borgarfirði eystri, Egilsstöðum og
Grundarfirði,“ segir Brigitte sem hefur ásamt fjölskyldu sinni
verið búsett í Hafnarfirði frá árinu 2006, og þar starfar hún
sem bókavörður á bókasafni bæjarins.
Brigitte
byrjaði að þýða íslenskar þjóðsögur þegar hún bjó á
Borgarfirði eystri og árið 2000 gaf hún
út á eigin vegum þjóðsagnasafnið “Dort,
wo die Elfenkönigin wohnt” (Þar sem álfadrottningin býr)
sem innihélt sögur frá Vopnafirði, Borgarfirði eystri og
Seyðisfirði. Og vöktu skrif Brigitte athygli.
„Þýskir
fjölmiðlar sýndu á þessum tíma mikinn áhuga á Borgarfirði
eystri og álfatrúnni, og voru fegnir að finna þar fyrir
þýskumælandi manneskju sem þekkti sögurnar. Smám saman bættust
fleiri sögur í safnið; til dæmis frá Fljótsdalshéraði og
Hafnarfirði. Í byrjun þessa árs kom svo út, hjá þýska
forlaginu Acabus-Verlag Hamburg, bókin Auf
den Spuren von Elfen und Trollen in Island (Á slóðum álfa og
trölla á Íslandi). Auk sagna frá
áðurnefndum stöðum eru í bókinni kaflar um álfatrú,
ferðalýsingar, tillögur að gönguferðum og fleiri gagnlegar
upplýsingar fyrir ferðafólk. Í Hafnarfjarðarkaflanum er meðal
annars stutt lýsing á göngutúr í gegnum bæinn á slóðum álfa
og huldufólks.“
Áður
en bókin um slóðir álfa og trölla á Íslandi leit dagsins ljós
kom út hjá sama forlagi smásagnasafn
Brigitte, Dorsche haben traurige Auge
(Þorskar hafa döpur augu) árið
2011. „Þar kemur Hafnarfjörður aðeins við sögu,“ segir
Brigitte og heldur áfram: „Í sögunni Sind
Sie es, Herr Kafka? er minnst á
bókasafnið í Hafnarfirði, en þar hef ég unnið frá því að
ég fluttist hingað í bæinn, ásamt því að sinna skrifum.“
Aðspurð
segist Brigitte oftast finna efnið í sögur sínar í umhverfi
sínu. „Sögurnar lýsa sterkri náttúruupplifun og örlögum
fólks, sem geta vakið áhuga ferðafólks á Íslandi.“
Undanfarin
ár hefur Brigitte líka skrifað greinar í bæjarblað Cuxhaven,
sem er þýskur bær sem Hafnfirðingar kannast ágætlega við, því
bærinn er einmitt vinabær Hafnarfjarðar. „Fyrir síðustu jól
birti Cuxhaven Kurier sögu sem ég skrifaði um jólatré sem sent
var í ferðalag til Íslands, og vakti hún mikla athygli í þessum
vinabæ Hafnarfjarðar,“ segir Brigitte, en henni hefur meðal
annars verið boðið til Sviss til að lesa úr verkum sínum.
En
hver skyldi Brigitte finnast í stórum
dráttum vera munurinn á þýsku samfélagi og því íslenska?
“Íslendingar
taka lífið og vinnuna ekki eins alvarlega og Þjóðverjar, og láta
til dæmis ekki hávaða í börnum pirra sig. Það var frekar
erfitt að búa með lítil börn í blokk í stórborg eins og
Hamborg, þar sem ekkert annað fólk með börn bjó. Ísland er
barnvænna en Þýskaland; börn hér á landi alast upp í öruggara
umhverfi og hafa meira frelsi - sérstaklega úti á landi. Í
atvinnulífinu eru gerðar meiri kröfur í Þýskalandi en hér, en
þar vantar klárlega sveigjanleika á atvinnumarkaðinum. Á Íslandi
getur þetta þrönga tengslanet sem fyrirfinnst hér stundum verið
erfitt fyrir aðflutt fólk. Þó þú hafir góða menntun og
starfsreynslu getur verið erfitt að fá vinnu við hæfi og komast
almennilega inn í samfélagið, þegar enginn veit hverra manna þú
ert.”
Þar sem Brigitte
hefur einnig reynslu af því að búa í dreifbýlinu og þéttbýlinu
hér á landi er ekki úr vegi að spyrja hvort hún finni fyrir
miklum mun þar á.
“Já,
það er munur. Þó fólkið á
landsbyggðinni búi ekki eins nálægt hvort öðru og til dæmis á
höfuðborgarsvæðinu, ríkir þar meiri hjálpsemi og samkennd, og
daglegt líf er einfaldara. Lífsgæðakapphlaupið úti á landi er
ekki eins áberandi og á höfuðborgarsvæðinu. Veðrið, náttúran
og manneskjan skipta meira máli úti á landi. En það er auðvitað
stór galli við landsbyggðina að atvinnumöguleikarnir eru mun
takmarkaðri en á höfuðborgarsvæðinu.“
Stefnirðu á
útgáfu verka þinna á íslensku?
Nei,
ég er allavega ekki að hugsa mikið um það núna. Ég gæti trúað
að sögurnar mínar séu áhugaverðari fyrir þýskumælandi
lesendur en Íslendinga. En hver veit?, hlutirnir eiga það til að
breytast.
Eru einhverjir
sérstakir rithöfundar í uppáhaldi hjá þér?
„Ég
á mér engan sérstakan
uppáhaldsrithöfund. Það eru til svo margir góðir höfundar. En
þýsku rithöfundarnir Siefried Lenz og Hermann Hesse finnast mér
áhugaverðir, eins og íslensku höfundarnir Gyrðir Elíasson og
Auður Ava Ólafsdóttir,“ segir Brigitte að lokum.
Texti: Svanur
Már Snorrason
Myndir: Úr
einkasafni
Engin ummæli:
Skrifa ummæli