ÍSR301G - Ritfærni 1: Fræðileg skrif.
2. heimaverkefni: Málsnið (5%)
Í textabút (a) er að finna formlegan og vel skrifaðan texta sem gælir við sagnfræði og alls ekki ólíklegt að hér sé sagnfræðingur sem haldi á eða utan um penna. Textinn er vandaður, á köflum ljóðrænn og í það heila formlegur. Hér er ekki notað slangur eða nýyrði; en þótt textinn sé formlegur er hann engu að síður brotinn upp í lokin með dæmi úr samtímanum, þar sem bent er á tíu ára gamlan snáða sem rappar um að græða peninga, og það hugarfar er í raun borið saman við hvernig ástandið á Íslandi var, til dæmis er Katla gaus árið 1918 og olli hörmungum víða um landið. Hér vill textahöfundur að við stöldrum aðeins við og hugsum um fortíðina og þær hörmungar er dundu yfir íslenska þjóð árið 1918, og berum það saman við nútímasamfélagið Ísland sem er órafjarri árinu 1918. Textahöfundur vill að við sýnum fortíðinni áhuga og virðingu og að við séum meðvituð úr hvaða umhverfi þjóðin kemur þegar kemur að því að nálgast viðfangsefni samtímans. Að við verðum og eigum að læra af fortíðinni svo framtíð okkar (og auðvitað núið) verði betri. Við sjáum orð eins og uggur og framtíðardraumar og vonarljós sem eru formleg og skáldleg og ekki notuð beint mikið í daglegu máli eða daglegum greinarskrifum í fjölmiðlum til dæmis. Textinn er einnig sagnfræðilegur því upp eru talin nokkur atriði úr sögu Íslands á fagmannlegan hátt. Skilaboðin eru vísast þau að græðgi og mikil eyðsla á peningum færi ekki endilega fólki þá hamingju sem það mögulega telur að felist í veraldlegu ríkidæmi og mikilli neyslu.
Í textabút (b) er að finna allt að því aggressívan texta - og hann er ekki formlegur né á neinn hátt staðlaður; hér er látið gossa, látið flakka í frekar fjörlegum stíl og þarna er til dæmis að finna afar óformlegt orð - fokka - og þá eru lítil formlegheit í að nota orð eins og brjálæðislegur. Hér er verið að skrifa með lesendur í huga sem hafa áhuga eða mikinn áhuga á förðun og mögulega minni áhuga á formlegheitum í texta. Líkast til er hér á ferð texti af bloggsíðu; frjálsleg efnistök eru einkennandi og er textinn á sumum stöðum allt að því ýkjukenndur og með smá sjálfsgagnrýni í tengslum við það: Handviss um að ég væri öfunduð af stórbrotnu útliti mínu. Hér segir textahöfundur frá því að hún sé örugg með sig en samt ekki - og það er einnig einkennandi fyrir síðustu setningu í textabrotinu - þar sem óöryggið og sjálfsöryggið kallast mögulega á: Og í sömu andrá smurði ég auka umferð af hvítum augnblýanti yfir varirnar á mér. Ögrandi og óttalaus. Það er ég. Hóst. Hóstið er einhverskonar viðbragð við fullyrðingum um ögrun og óttaleysi; höfundur er glettinn og getur gert grín að sjálfum sér. Viðkomandi textahöfundur opnar sig upp á gátt varðandi áhuga sinn á förðun og notar til þess óformlegan texta og mögulega pínu ýktan, sterk lýsingarorð sem eru meira notuð í daglegu tali en í rituðu máli. Til dæmis: Dæmalaust tilbúin til þess að takast á við heiminn sem máluð kona. Í formleysinu er settur fram fjörlegur texti með sterkum lýsingarorðum og litlum formlegheitum. Svo er auðvitað hægt að spyrja - hvað felur það í sér að takast á við heiminn sem máluð kona frekar en ómáluð. Ég hef ekkert svar.
Í þriðja textabútnum (c) er finna fræðilegan texta sem settur er upp á formlegan hátt; tengdar eru setningar sem koma frá höfundi textans á fræðilegan hátt þar sem hann lengir mál sitt með vísun í texta innan gæsalappa: Hann talar um aukin ítök ensku, spyr t.a.m. hvort „alþjóðavæðing [eigi] sinn þátt í því sem haldið hefur verið fram að tungan skipti nú minna máli í sjálfsmynd Íslendinga en áður?“
Þetta er fræðileg uppbygging og málfarið ber keim af því; notaður er hornklofi (merktur rauður) sem er ekki mikið notaður til dæmis í blaðamennsku - og helst að maður hafi notað slíkt ef maður þurfti að bæta við innskoti. Til dæmis: Orri [Páll, innskot blm.]
Dýrason tók við trommuleiknum af Ágústi [Ævari, innskot greinarhöfunds] Gunnarssyni sem trommari Sigur Rósar árið 1999. Þá er heimildavinna í textanum góð og fagleg. Formlegheit og fagleg vinnubrögð einkenna textann - hann er vandaður en einnig má benda á að setningar eru frekar langar; þótt ekki sé hægt að fullyrða með öllu að fræðilegir textar séu alltaf skipaðir - oft og tíðum - löngum setningum og stundum flóknum og formlegum þá bendir margt til þess ef tekið er tillit til þeirra texta sem undirritaður hefur lesið og teljast fræðilegir. Vísast skrifar fólk misvel; textagerð leikur ekkert endilega í höndunum á fræðifólki og þótt viðkomandi sé góður í aðferðafræðum er ekki víst að það skili sér í frumlegum, fjörlegum og skemmtilegum texta - en slíkt getur auðvitað verið raunin. Hins vegar er einkennandi fyrir svo formlegan texta og vel unninn að markmið hans er skýrt afmarkað og spurning eða spurningar (gagnrýni mögulega) eru settar fram á fagmannlegan hátt sem sýnir og/eða gerir að því skóna að textahöfundur sé hæfur og vel menntaður og alveg óhætt að taka mark á honum, sé litið til uppsetningarinnar og úrvinnslunnar á þessum stutta texta.
